Ο Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής έχει δώσει στην ιστορία μία από τις 4
συγκλονιστικές διηγήσεις του 15ου αιώνα για την
άλωση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου. Ο Σφραντζής
ήταν ο μοναδικός Βυζαντινός ιστορικός αυτόπτης
μάρτυρας της κοσμοϊστορικής κατάληψης. Οι άλλες
τρεις βυζαντινές πηγές για το ψυχομαχητό της
αυτοκρατορίας (Δούκας, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης και
Μιχαήλ Κριτόβουλος) στηρίζονται σε μαρτυρίες ή
διηγήσεις τρίτων.
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη
το 1401. Ανήκε σε αριστοκρατική βυζαντινή
οικογένεια. Το 1417 πέθαναν οι γονείς του από την
πανώλη που θέριζε τότε και ο αυτοκράτορας τον πήρε
υπό την προστασία του. Συνδεόταν στενά με τον μελλοντικό αυτοκράτορα
Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Τον ακολουθούσε μάλιστα στις
διάφορες αποστολές του στην Πελοπόννησο. Σε μια
περίπτωση μάλιστα του έσωσε τη ζωή, με αποτέλεσμα ο
ίδιος να τραυματιστεί και να συλληφθεί από τους
Φράγκους της Πάτρας. Το 1438 συγγένευσε με την
οικογένεια των Παλαιολόγων, αφού παντρεύτηκε την
Ελένη, κόρη του Αλέξιου Παλαιολόγου. Παράνυμφος ήταν
ο ίδιος ο Κωνσταντίνος, ο οποίος αργότερα θα
βαφτίσει και τα παιδιά του ζευγαριού. Το 1449 ο
Κωνσταντίνος διαδέχεται στον θρόνο τον αδελφό του, ο
Σφραντζής τον ακολουθεί από την Πελοπόννησο στην
Κωνσταντινούπολη.
Μετά την άλωση θα συλληφθεί, μαζί
με τα παιδιά και τη γυναίκα του. Θα καταφέρει να
εξαγοράσει την ελευθερία του και θα βρεθεί στην
υπηρεσία του τελευταίου δεσπότη της Πελοποννήσου
Θωμά Παλαιολόγου. Από εκεί ξεκίνησε τις προσπάθειες
για την απελευθέρωση της οικογένειάς του. Τελικά,
κατάφερε να ελευθερώσει τη γυναίκα του. Δεν είχαν
την ίδια τύχη τα παιδιά του. Ο ένας γιος του
κατηγορήθηκε ότι επιβουλεύτηκε τη ζωή του Μωάμεθ Β,
ο οποίος και τον σκότωσε με τα ίδια του τα χέρια. Η
κόρη του είχε πεθάνει νωρίτερα στο χαρέμι του
σουλτάνου.
Μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου από
τους Οθωμανούς ο Σφραντζής καταφεύγει στην Κέρκυρα. Στις 6 Σεπτεμβρίου του 1461 εγκαταστάθηκε στο κάθισμα του Αγίου Ηλία πλησίον του άστεως.
Ο ίδιος εξιστορεί πως, προκειμένου να βρίσκεται πιο κοντά
στον πνευματικό και φίλο του Δωρόθεο, ηγούμενο της μονής των Αγίων
Αποστόλων Ιάσονος και Σωσιπάτρου, μετοίκησαν μαζί με τη σύζυγό του
Ελένη, στις 15 Μαρτίου του 1462 στο κάθισμα, όπως αναφέρει, του Αγίου Νικολάου το επωνομαζόμενον του Ταρχανιώτου, που του παραχώρησε το Ιερό Τάγμα και όπου και γίνεται μοναχός με το όνομα Γρηγόριος (1468). Εκεί πέθανε το 1477
ή 1478 συντάσσοντας το «Χρονικόν» (άγνωστη η ακριβής
ημερομηνία).
Το χρονικό άρχισε
να το γράφει ή να το υπαγορεύει (από μνήμης είτε από
σημειώσεις του) μετά την απόσυρσή του στο μοναστήρι
της Κέρκυρας δεκαπέντε χρόνια μετά
την άλωση. Απελπισμένος από τις εξελίξεις, άρρωστος,
φτωχός -ίσως και κουφός- φαίνεται ότι προχώρησε στη
σύνταξη του χρονικού του κατά παρακίνηση Κερκυραίων
στους οποίους διηγούνταν, προφανώς, τα γεγονότα που
έζησε.
Η ιστορία του
Σφραντζή υπό τον τίτλο «Χρονικόν» σώζεται στο «Μικρόν Χρονικόν» (Chronicon
Minus). Σε αυτό
καταγράφει γεγονότα από τη γέννησή του μέχρι το
1477.
πηγές:
Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ
(αναδημοσίευση alfavita.gr)
Βικιπαίδεια
